7 juni 1909. De Est Friedrich Fromhold Martens, emeritus hoogleraar en gewiekst onderhandelaar in dienst van de Russische tsaar, reist per trein van zijn tweede huis in het Estse Pärnu naar Sint-Petersburg. Tijdens zijn reis laat hij zijn leven de revue passeren. De verhouding met zijn vrouw Kati, zijn fanatieke eerzucht, zijn diplomatieke diensten voor een alleenheerser... Voor het eerst geeft hij zichzelf toe dat hij twijfelt aan het morele gehalte van zijn leven. In hoeverre heeft hij zijn geheimzinnige dubbelganger, die een eeuw eerder leefde, willen evenaren? Heeft hij zijn eigen, door de Russen overheerste volk verloochend ter wille van zijn carrière? Radicale openheid moet hem redden, besluit Martens. Maar de hoogleraar weet niet dat deze reisdag ook zijn sterfdag zal worden.In Het vertrek van professor Martens onderzoekt Jaan Kross, de belangrijkste twintigste-eeuwse schrijver van Estland, de morele positie van mensen in een totalitaire staat. In een vernuftig spel met
