Herinneringen en dromen van zeggenschap Cliëntenparticipatie in de ouderenzorg De ouderenzorg staat onder druk en krijgt veel maatschappelijke kritiek. Opname in een verpleeg- of zorginstelling betekent het afstaan van persoonlijke eigendommen, meegaan in een regime en leven in een groep. Het behouden van de eigen identiteit is onder die omstandigheden geen eenvoudige opgave. Toch zijn ouderen veerkrachtig en initiatiefrijk. Vertrekkend vanuit de zorgethische notie van relationele autonomie kunnen we ouderen hun identiteit en waardigheid laten behouden door aan hen praktische en morele steun te geven. Familie is daarbij een bondgenoot. Inspraak en zeggenschap zijn wettelijk geregeld via cliëntenraden, maar de praktijk is weerbarstiger. De raden voelen zich dikwijls niet betrokken bij besluitvormingsprocessen. Anders dan verondersteld hebben zij een duidelijke mening over het verbeteren van de zorg en de kwaliteit van leven. Het systeem gericht op materiële reproductie heeft echter