Als één type gebouw onze geschiedenis kan representeren, dan is het wel het kasteel. Het brengt immers de meest uiteenlopende aspecten van het verleden samen: het kasteel was tegelijkertijd woning, militaire basis en centrum van waaruit de heren omliggende gebieden en hun bewoners beheersten. Diezelfde heren stelden bouwmeesters en kunstenaars in de gelegenheid hun kennis en inzichten te laten zien. DUIZEND JAAR KASTELEN IN NEDERLAND gaat aan de hand van recent onderzoek in op de verschillende functies die het kasteel en zijn opvolger, het landhuis, vanaf de vroege middeleeuwen hebben vervuld. Telkens blijkt de functie in hoge mate bepalend te zijn geweest voor de vorm van het gebouw. Aanvankelijk staat de verdedigende taak voorop, maar wanneer het geschut verbetert, verschuift het accent naar het gerieflijke wonen. Dat het kasteel de status van de eigenaar verhoogt en gezag uitstraalt, speelt door álle eeuwen heen een belangrijke rol.
