Het Amerikaanse boek van Doris L. Bergen, Kruis met haken, is in meer dan één opzicht belangwekkend. Als men zich realiseert hoe Goldhagens Hitlers gewillige beulen in korte tijd een bestseller werd omdat het aantoonde hoe het Hitlerdrama verweven was met het gans Duitse volk, kan Bergens boek een uitstekend complement hierop zijn. Bergen laat namelijk overtuigend zien, met een voortreffelijke documentatie, hoe breed gelaagd het nazisme en het daarn ten grondslag liggende racisme en anti-semitische aanwezig was in de toonaangevende Duitse protestantse kerk. Niet slechts in de nominaal beperkte kring van "Duitse Christenen", maar in het algemeen in de Duitse protestantse ker, omdat de zwijgende meerderheid blijkens Bergens ontdekkingen veel meer op de hand was van de Duitse Christenen dan op die van de 'Bekennende Kirche'. De inhout is dikwijls verbluffend, omdat door zeer veel Duitsers christelijk geloven direct gekoppeld werd aan de superioriteit van het Germaanse ras. Diep
