Het bon-mot van de Fransen dat hun land voor iedereen een tweede vaderland is, kan men, wanneer het over de kunst gaat, met nog meer recht op Italië toepassen. Met magnetische kracht heeft Italië eeuwenlang allen naar zich getrokken die door enigerlei kunstzinnig ideaal waren bezield. Grote meesters als Van der Weyden en Brueghel kregen er hun vorming; Erasmus beleerde er de openbaring van de kunst der typografie; Goethe vond er de ware bevrijding van zijn eigenlijk wezen uit de engheid van het Duitse kleinsteeds leven. Grote kunst vindt men in vele landen, maar Italië is toch het land van de kunst in een inniger betekenis, in het bijzonder wanneer het de beeldende kunsten betreft, waarvan de rijkdommen over het gehele land verspreid zijn tot in afgelegen plaatsten waar men ze niet zou verwachten. Boven het eerste hoofdstuk van dit boek stelden de schrijvers de merkwaardige uitspraak van Plinius, die zegt dat Italië door goddelijke wil een voedster en moeder aller landen is. In
