Op 10 mei 1940 maakte de Duitse inval een abrupt einde aan de Nederlandse onzijdigheid. Colijn en na hem De Geer hadden hardnekkig vastgehouden aan het traditionele neutraliteitsbeleid, breed gesteund door de bevolking, de politiek, de pers, het bedrijfsleven en kerkelijke milieus. Toen in september 1939 de Tweede Wereldoorlog uitbrak, bleef het land neutraal tot Hitler Nederland aanviel. De Vesting Holland bleek een illusie. Na drie dagen moesten koningin en kabinet uitwijken naar Engeland. Opperbevelhebber Winkelman werd in hun plaats de hoogste burgerlijke autoriteit, maar vierentwintig uur later moest hij al capituleren. Het land werd bezet en de buitendeur ging op slot. In Londen leerde de regering in ballingschap daarna moeizaam dat de neutraliteit echt voorbij was.
