Verzamelde werken IV (Garmond-Editie), *Ideen*, 448 t/m 540, waarin Multatuli weer de kant kiest van de minderbedeelden en onderdrukten, op hartstochtelijke en sarcastische wijze, waardoor het geheel nog steeds verbazend actueel aandoet. Bespiegelingen over de wet, handel, zedelijkheid, de ware natuur van Jezus, kunst. Multatuli deinst niet terug voor scherpe uitspraken: naar aanleiding van het bladeren in staatsstukken "staan we verbaasd over de onnoozelheid waarmee onze voorouders zich lieten bedriegen." En "Elk Kamerlid dat bij de behandeling onzer verwarde Indische zaken, zwygt van de Havelaar-geschiedenis, is een leugenaar." Zijn stellingnames brachten niet op stel en sprong de veranderingen teweeg waarop hij hoopte, wat hem teleurstelde en verbitterde. Hij werd meer geprezen om zijn literaire verdiensten dan om zijn maatschappijkritiek. Eduard Douwes Dekker (1820-1887), Nederlands schrijver, bekend onder het pseudoniem Multatuli (Latijn voor 'ik heb veel gedragen'). Douwes
