Verzamelde werken IX (Garmond-Editie), *Ideen*, 1206 t/m 1282 waarin Multatuli het verhaal van Wouter Pieterse vervolgt. Wouter is in betrekking bij de firma Ouwetyd & Kopperlith, textielhandelaren, waar hij jongste bediende is, en waar hij de bekrompenheid van het burgerlijk fatsoen ondervindt: "Hy ging (...) zeer gebukt onder het gewone (...)." Multatuli gebruikt de Woutergeschiedenis als kapstok voor allerlei beschouwingen. Zo is een boodschap van Wouter naar 'den Jodenhoek' aanleiding tot een betoog over de afwezigheid van gods toorn voor het uitverkoren volk. Verder verhandelt Multatuli over, o.a., het denken, buitenplaatsen, onttroonde goden, preken en het schrijfambt. Het steeds terugkerende thema is dat van de werkelijkheid versus bekrompen, vooropgezette ideeen, die het zien van de realiteit in de weg staan. Zijn maatschappijkritiek is ook vandaag nog relevant. Krotten noemt hij bijvoorbeeld "vuistslagen in 't gezicht der beschaving." Eduard Douwes Dekker (1820-1887),
